Biodiversiteit
Biodiversiteit is de totale verscheidenheid aan leven op aarde. Die verscheidenheid is enorm en omvat mensen, dieren, planten en alle andere organismen. Biologen schatten dat er meer dan 40 miljoen soorten op de wereld zijn, waarvan we er enkel zo'n vier miljoen kennen. Biodiversiteit zorgt ervoor dat we kunnen beschikken over schoon water, vruchtbare grond, voedsel en grondstoffen voor onze economie. We zijn er dus afhankelijk van. Daarom moet het ons zorgen baren dat de bioversiteit in ijltempo afneemt.
Biodiversiteit neemt af
Europa verloor 30% van zijn biodiversiteit sinds 1970. In de tropen bedraagt dat percentage maar liefst 60%. Dat de bioversiteit afneemt is grotendeels te wijten aan menselijk handelen: milieuvervuiling, houtkap, overbevissing en urbanisatie. We gebruiken simpelweg meer natuurlijke hulpbronnen dan de aarde kan herstellen.
Het gevolg is grootschalige ontbossing, waterschaarste, uitstervende diersoorten en afnemende kwaliteit van landbouwgronden. Voor landbouw, bosbouw en visserij is een gezond ecosysteem en vruchtbare grond onmisbaar. Voorspeld wordt dat er een steeds fellere concurrentiestrijd zal ontstaan tussen de verschillende bestemmingen van land:
- voor het verbouwen van voedsel
- voor biobrandstof
- voor urbanisatie
- voor het houden van vee
- voor natuurbehoud.
Als het verlies aan biodiversiteit onverminderd doorgaat, kost dit de wereldgemeenschap $50 miljard per jaar. (Global Diversity Outlook).
Urgentie
Verlies aan biodiversiteit creëert een groeiende urgentie bij samenlevingen en bedrijven om er iets aan te doen. Het verduurzamen van de productieketen is daartoe een essentieel instrument. Bedrijven worden daarbij niet alleen aangesproken op hun eigen handelen, maar ook op de effecten in de hele keten.
Daarnaast is een groeiend aantal bedrijfssectoren, vaak gesteund door overheden, actief om te verduurzamen. In het afgelopen decennium is een toename te zien van het aantal beschermde natuurgebieden. Toch valt de aandacht van het bedrijfsleven voor biodiversiteit nog tegen. Minder dan een vijfde van de grootste bedrijven ter wereld ziet biodiversiteit als een belangrijk strategisch thema.
Bedrijven en biodiversiteit
Belgische bedrijven hebben grote invloed op de wereldwijde biodiversiteit vanwege onze open economie: de import/export en handel in grondstoffen en producten. Vooral de landbouw, grondstoffenwinning en industrie hebben een groot effect op de biodiversiteit, doordat ze gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen. De invloed van bedrijven op biodiversiteit levert zowel risico's als kansen op.
Risco's
- Reputatieschade: wanneer bedrijven geen rekening houden met de omgeving waarin zij opereren, kunnen er schandalen ontstaan die leiden tot reputatieschade. Met name in de levensmiddelen-, hout-, katoen- en oliesector komt dit regelmatig voor.
- Toegang tot land neemt af. Bedrijven die niet zorgen voor een adequate bescherming van de biodiversiteit van het land waar zij gebruik van maken, lopen het risico op uitputting en daardoor afnemende opbrengsten.
- De toegang tot kapitaal wordt steeds meer afhankelijk van voorwaarden die een bank stelt aan (aspecten van) biodiversiteit.
- De toegang tot de markt wordt steeds meer bepaald door eisen die grote inkopers, zoals de overheid, stellen op dit punt.
- Continuïteit in de voorziening van grondstoffen is alleen mogelijk als de biodiversiteit wordt versterkt.
- Bedrijven lopen steeds meer kans op vertragingen of boetes wanneer zij zich niet aan regels en beleid houden.
- Onvoorziene effecten van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit kunnen leiden tot financiële aansprakelijkheid.
Kansen
- Het ontwikkelen van producten of diensten die geen of weinig impact hebben op biodiversiteit.
- Het creëren van markten voor ecosysteemdiensten. (bijvoorbeeld CO2 en water).
- Het investeren in innovatie en onderzoek, bijvoorbeeld naar efficiënter grondstoffengebruik.
- Ondernemingen die hun impact op de biodiversiteit meten, kunnen beter omgaan met de kansen en risico's.
- De consument heeft een groeiende vraag naar (gecertificeerde) duurzame producten. Ook potentiële investeerders (pensioenfondsen, duurzame beleggers) letten steeds meer op dit aspect.
- Nieuwe certificeringen en meetsystemen verhogen de druk op bedrijven om rekening te houden met biodiversiteit.
Bronnen
- Biodiversiteitsrisico per sector, F&C Asset Management 2004, in: Business and biodiversity
- Biodiversiteit op MVO Nederland
Gerelateerde inhoud
-
In het Colombiaanse Cali ging COP16 over biodiversiteit van start. Wat brengt België aan tafel?
-
De nieuwe editie van het Living Planet Report van het WWF draait er niet omheen: de natuur verdwijnt. Het analyseerde de populatiegrootte van meer dan 5.000 gewervelde diersoorten tussen 1970 en 2020 en stelde een gemiddelde daling vast van 73 procent.
-
Wetenschappers waarschuwen dat de toekomst van EU-burgers op het spel staat door de ontmanteling van de Green Deal. In België richt het FRDO een oproep aan de volgende federale regering.
-
Voedingsbedrijf Vandemoortele gaat een lange-termijnsamenwerking aan met het Franse Axiane, deel van de Axéréal Groep. Binnen de overeenkomst zal Axéréal Groep boeren ondersteunen om op duurzame wijze gewassen te verbouwen.
Vandemoortele -
Documentairemaker Pim Niesten scheen een welverdiend spotlicht op de Belgische natuur met Onze Natuur. Maar weten we nog wat we al kwijt zijn? En kunnen we verloren biodiversiteit ooit nog terugwinnen?
Mick Sway CC BY-ND 2.0 Deed -
Hoe ziet de toekomst van de cultuursector er volgens jou uit? OP/TIL vroeg me een visie uit te schrijven over waar natuur en cultuur elkaar ontmoeten.