Op reis zonder plastic en CO2-uitstoot

Laten we beginnen bij het begin. Ik ga op reis en ik neem mee: enkele outfits, toiletgerief, wat lectuur. Toch maar een plastic zak voor mijn reserveschoenen. En in die toiletzak een tube tandpasta, een shampoo met pompje en een flesje body lotion. Onderweg misschien nog snel even een fles water kopen voor de dorst. En wat apart ingepakte koeken – je weet maar nooit wanneer dat hongergevoel de kop opsteekt.

Dat levert al direct een handvol plastic items op. En ik ben nog niet eens vertrokken.

Elk jaar wordt er meer dan 300 miljoen ton plastic geproduceerd. De helft daarvan is wegwerpplastic. De 1,5 miljard toeristen die in 2019 internationaal reisden plus de 5 à 6 miljard binnenlandse toeristen zorgen mee voor die bergen plastic afval. Tegelijk wil niemand graag verblijven aan een strand of in een natuurgebied of stad vol met rondzwervend plastic. Toerisme is dus tegelijkertijd dader en slachtoffer van plasticvervuiling.

Met de trein? Of toch maar het vliegtuig?

Even naar het transport nu. Ik probeer binnen Europa te reizen met de trein en de auto. Naar Frankrijk bijvoorbeeld. Of deze zomer met de campervan naar Montenegro. Maar voor mijn reis naar Mexico vorig jaar moest ik wel het vliegtuig instappen.

Al dat transport brengt natuurlijk ook weer heel wat teweeg. Als we puur kijken naar de CO2-uitstoot, een van de broeikasgassen die mee de klimaatopwarming veroorzaakt, dan is toerisme (ja, ook ik, als toerist, niet enkel de reisorganisatie) verantwoordelijk voor ongeveer 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Binnen die 8% is bijna de helft toe te wijzen aan transport. Voor de rest van de CO2-uitstoot moeten we kijken naar onder meer voeding en accommodatie.

De gevolgen van CO2-uitstoot (klimaatverandering) hebben natuurlijk ook weer een effect op het toerisme zelf: hittegolven, tropische stormen, watertekort, etc. Toerisme is, wederom, tegelijkertijd dader en slachtoffer …

Kan het ook anders?

Een hoge CO2-uitstoot, extra plastic afval: dat zijn natuurlijk niet de redenen waarom ik op reis wil gaan. En dat is ook niet de manier waarop we met Joker, de reisorganisatie waarvoor ik werk, mensen op avontuur willen sturen.

Bij Joker zijn we al sinds 1981 – het jaar waarin we zijn opgericht – bezig met duurzaamheid. Vandaag gaat het niet meer over het nastreven van een zo laag mogelijke negatieve impact (= duurzaam reizen). Het gaat erom een positieve impact te hebben. Circulair reizen dus.

We willen dat onze reizen een positief effect hebben op:

1. de mensen en lokale organisaties (= het sociale ecosysteem)
2. de planeet (= het natuurlijke ecosysteem)

Het gaat bijvoorbeeld over tevreden werknemers, correcte lonen, gelijkheid en inclusie, goed onderwijs en banen, en gezondheid en welzijn. Maar ook over het elimineren van afval en vervuiling allerhande, het verminderen en compenseren van de CO2-uitstoot, het tegengaan van de vernietiging van habitats, etc.

Een reisgids met circulaire tips

Klinkt logisch, nietwaar? Alleen … Hoe kan ik, als toerist, nu weten dat lonen en fooien in orde zijn? Wat kan ik zoal doen om zorg te dragen voor de planeet?

Goeie vragen.

In 2022 presenteerden we bij Joker de Reisgids Spectaculair Circulair, het resultaat van een grootschalig project over circulair reizen. In die reisgids verzamelden we heel wat informatie over circulaire principes en strategieën. Maar vooral: handvaten om zelf aan de slag te gaan, een actielijst om je positieve impact voor, tijdens en na de reis te vergroten, én tips om CO2-neutraal te reizen, wegwerpplastic te verminderen en met gelijkgestemde partners samen te werken.

De reisgids is een eenvoudige leidraad voor iedereen die reizen ontwerpt of begeleidt om de negatieve impact om te keren naar een positief effect, en het telkens opnieuw beter te doen.

Ook bij iedereen die met Joker op reis vertrekt, introduceren we het circulaire denken. De hervulbare drinkbus staat – samen met een herbruikbare koffie-/theebeker, herbruikbare winkelzakken en een goeie regenjas – tegenwoordig standaard op elke bagagelijst. Maar we willen onze reizigers vooral warm maken voor de circulaire toiletzak: een toilettas met producten die goed zijn voor jezelf en het milieu. Een shampoobar bijvoorbeeld (in plaats van een plastic fles), maar ook tandpasta in de vorm van pastilles, een vaste deodorantstick, een bodylotionreep, herbruikbare oorstokjes van gerecycleerd plastic uit de oceaan en de menstruatiecup, om een paar producten te noemen.

Heeft dat nu wel een effect?

Een reisgids met tips, een circulaire toiletzak: dat gaat het wereldwijde plastic- en CO2-probleem niet onmiddellijk oplossen. Daar moeten we niet naïef over zijn. Het legt wel de basis om te praten over duurzame relaties met partners in het buitenland, om respectvol om te gaan met anderen, om te tonen dat het ook zonder plastic best wel lukt en om goed na te denken over de meest gepaste transportmiddelen en accommodaties voor je reisplannen.

Uiteindelijk dragen we toch allemaal graag ons steentje bij. En delen we allemaal graag onze positieve ervaringen met anderen. Of niet soms?