Chemie, metaal

De chemische industrie, kunststoffen en life sciences telde in 2014 59.400 arbeidsplaatsen in Vlaanderen. Het sectoraandeel in de totale industriële tewerkstelling blijft al tien jaar toenemen van 16,1 procent in 2004 tot 17,6 procent in 2014. De sector verschaft werk aan 157.000 mensen in Vlaanderen.

Vlaanderen is goed voor bijna twee derde van de totale omzet van de chemiesector in België. De geraamde omzet van de chemische industrie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen bedroeg 41,7 miljard euro in 2014. (*)

Met ruim 148.000 werknemers behoort de metaalsector tot de grotere sectoren van de Vlaamse economie op vlak van werkgelegenheid. De metaalsector neemt ook ongeveer 25% van de werkgelegenheid van de secundaire sector in. In niet minder dan 99 procent gaat het om loontrekkende werkgelegenheid. (**)

(*) cijfers Essensia

(**) cijfers VDAB

(Duurzaamheids)uitdagingen

De sector heeft de transitie naar een duurzame chemie ingezet en zal deze weg verder op moeten gaan. Innovatieve samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen moet leiden tot duurzame processen en producten.

De strategie naar een duurzame groei moet afgestemd zijn op:

het reduceren van de CO2-uitstoot van wagens
het inzetten op hernieuwbare grondstoffen
het sluiten van kringlopen
het streven naar energie-efficientere gebouwen.

Enkel door continu te blijven zoeken naar efficiëntere processen, unieke hoogwaardige innovatieve producten en aangepaste businessmodellen, kunnen ondernemingen oplossingen aanreiken voor de uitdagingen.

Het vinden van geschikte profielen vormt een andere enorme uitdaging voor de chemische sector. Er is namelijk een tekort aan geschoolde en ervaren werkkrachten. Het afschaffen van de proefperiode maakte het voor de sector bovendien moeilijk om geschikte profielen te screenen. Daarom zal de HR-strategie creatieve oplossingen moeten voorzien. Een oplossing is de uitzendperiode (‘instroom’) waarbij de eerste drie arbeidsdagen als proefperiode worden beschouwd. Hierdoor krijgt de werkgever de kans om de competenties en attitudes van de nieuwe medewerker te evalueren, terwijl de werknemer kan kennismaken met de functie en werkomgeving.

Voor de metaalsector is het recycleren van grondstoffen de toekomst. De mijnbouw werd immers te duur en de metalen te schaars. De grondstoffen worden na recyclage weer op de markt gebracht en belanden nadien opnieuw bij verwerkers om ze te recycleren. Op die manier ontstaat er een kringloopeconomie.

Energie en brandstof vormen een andere grote uitdaging voor de metaalsector. Er zijn investeringen nodig om milieuvriendelijke energie aan te wenden. De laatste jaren is er op dit vlak maar een lichte vooruitgang geboekt.

Hoewel het industrieel waterverbruik in de metaalsector met een derde gedaald is in de periode 2000-2010 en ook de vuilvracht van de waterlozingen behoorlijk zijn verminderd, blijft waterverbruik en -vervuiling een aandachtspunt. Als het gaat om mogelijke problemen inzake ‘milieu en (volks)gezondheid’ dan worden (zeldzame) (aard)metalen blijkbaar niet opgevolgd in Vlaanderen/België.