Textiel, kleding
De sector ‘textiel en kleding’ biedt een spectrum aan activiteiten dat veel verder gaat dan uw jas of jurk.
Zo omvat de textielindustrie de subsectoren
- interieurtextiel
- kledingtextiel
- technisch textiel
- veredeling van textiel
- garenproductie
Volgens de statistieken van sectorfederatie Fedustria waren er eind 2015 22.180 mensen in de Belgische textielindustrie aan de slag. Cijfers van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven wijzen uit dat er daarvan zo’n 17.000 arbeidsplaatsen in Vlaanderen lagen.
Creamoda, de sectorfederatie van de kledingindustrie en confectie meldt zo’n 13.000 werknemers in ongeveer 250 bedrijven waarvan 95% kmo’s zijn.
In de textiel- en kledinghandel waren in Vlaanderen eind 2013 circa 4.000 mensen actief.
Eind 2013 ten slotte werkten in Vlaanderen zowat 7.600 mensen in de textielverzorging.
Houdt Antwerpen op wereldvlak het modevaandel nog hoog, dan kreunt net zoals elders in West-Europa de Belgische textiel- en kledingindustrie.
Trends als democratisering van de mode (jaren ’60), het opheffen van handelsbarrières en globalisering (sedert de jaren ’60) en digitale communicatie (eerst internet en vervolgens sociale media – vanaf de jaren ’90) joegen de productie van textiel en kleding naar lageloonlanden en rolden de rode loper uit voor wat we nu ‘fast fashion’ noemen. De verkoopprijs van kledingstukken is te vergelijken met die van een stuk kaas of een bioscoopkaartje…en de houdbaarheidsdatum verschilt niet veel. (*)
Niet verrassend dus dat de Belgische textielindustrie die nog overblijft zich toelegt op de meer ‘technische’ soorten en op textielveredeling.
Of jonge trends als de makerindustrie en lokale, kleinschalige productie, re- en upcycling van stoffen en kleding en 3D printen volstaan om het tij te doen keren, valt af te wachten.
Duurzaamheidsuitdagingen
De berichtgeving over drama’s als Rana Plaza of over de water- en pesticidenverslindende katoenteelt, laten ons af en toe stilstaan bij de problemen in de kledingketen.
Respect voor arbeidsvoorwaarden en milieu zijn uiteraard belangrijk. Aandacht voor mensen- en kinderrechten is fundamenteel. Trouwens de Belgische en de gewestelijke regeringen hebben eind 2017 samen een Nationaal Actieplan (NAP) 'Ondernemingen en Mensenrechten' gelanceerd. De Belgische regering richt zich met een belangrijk deel van de 33 actievoorstellen in het NAP vooral op het vrijwillige engagement van ondernemingen om mensenrechten na te leven. Recent comparatief onderzoek van het HIVA (KU Leuven) heeft gewezen op het voluntaristische karakter van het Belgisch NAP in vergelijking met het krachtiger Franse en Duitse beleid waarin een mix van beleidsinstrumenten ingezet worden om bedrijven de mensenrechten te laten naleven. Uit dat onderzoek blijkt ook dat het mensenrechtenthema afwezig is in het beleid van de meeste sectorfederaties. Wat doet Fedustria om de aangesloten leden de mensenrechten te laten naleven?
Maar er is meer nodig. We overlopen de schakels van de modeketen om toe te lichten waar circulariteit mogelijk is, zodat we het milieu-impact van textielketens kunnen beperken. Het Fashion Flows-ideeplatform biedt meer informatie over elke schakel en elk basisprincipe.
En hoewel hier vooral ‘mode’ aan bod komt, gelden alle principes net zo goed voor bijvoorbeeld werkkledij of technisch textiel.
Grondstoffen
Kiezen voor een (textiel)stof is kiezen voor hoe een ontwerp eruit zal zien, de kwaliteit ervan en dus hoe lang het zal meegaan. Diezelfde keuze bepaalt echter ook de milieu-impact van het kledingstuk.
Hoewel gesitueerd aan het begin van de modeketen, is het bij deze schakel dus misschien nog meer dan bij de andere kwestie van al stil te staan bij een recycleerbaar einde.
Volgende vijf basisprincipes helpen om met materialen het verschil te maken:
- Kies voor materialen met een lage impact
- Kies voor gerecyleerde of recycleerbare stoffen
- Hergebruik en herontwerp afval
- Zoek inspiratie in de natuur (biomimicry). Behalve katoen en wol, bestaan er nog andere bioafbreekbare stoffen, natuurlijke kleurstoffen en milieuvriendelijke coatings.
- Denk na over alle aspecten van het product.
Ontwerp
Vanuit een circulair oogpunt, neemt een ontwerper best de volledige levensloop van zijn creatie in acht. Hij is verantwoordelijk voor wat hij maakt over de hele lijn. Dus niet enkel voor het materiaal en 'the looks' maar ook voor de productie, de verkoop, het gebruik en daarna (end-of-live).
Ontwerpen voor de eeuwigheid is dus de boodschap. Deze basisprincipes laten dat toe:
- Ontwerp voor een lange levensduur
- Ontwerp voor hergeboorte
- Ontwerp om afval te minimaliseren
- Ontwerp om overconsumptie tegen te gaan
- Denk aan nieuwe technologieën bij het ontwerp
Productie
Deze schakel tovert een ontwerp om in een fysiek, verkoopbaar product. Hierbij dient meteen gezegd dat 'toveren' vrolijkheid, glamour en glitter doet vermoeden die ver te zoeken is in de vaak harde, grauwe realiteit die deze schakel typeert.
De milieu-impact en vooral de schamele arbeidsomstandigheden komen steeds vaker in het nieuws.
Deze schakel moet aandacht besteden aan een schoon, lokaal en respectvol productieproces. Deze vijf basisprincipes kunnen daarbij helpen:
- Denk aan het milieu
- Test nieuwe technologieën
- Produceer lokaal, stem vraag en aanbod af
- Vermijd afval en overschotten
- Focus op levensduur en duurzaamheid
Verkoop
Hoe jammer ook, het ‘take-make-waste model’ is het dominante businessmodel in onze maatschappij.
Circulaire mode doorbreekt, net zoals andere circulaire businessmodellen, deze lineariteit. Deze vijf strategieën kunnen daarbij helpen:
- Hou textiel in de keten
- Eigenaarschap anders bekeken
- Ga voor een meer servicegericht businessmodel
- Een tweede leven op de online marktplaats
- Denk na over de impact van marketing. Daar horen ook de acht miljard kleerhangers bij die jaarlijks wereldwijd bij het afval belanden…
Gebruik
Het is zo logisch als wat. Hoe bewuster en zorgzamer de omgang met kledingstukken, hoe langer ze meegaan. En nieuwe spullen zijn dan niet zo snel nodig.
Go slow en wees zorgzaam dus. Overweeg deze vijf basisstrategieën:
- Denk na over je garderobe
- Draag zorg voor kledingstukken
- Nood aan variatie? Ruil, leen, huur of koop tweedehands
- Leer (opnieuw?) een aantal basisvaardigheden zoals breien en naaien.
- Breng terug wat afgedragen is
Einde leven
Het einde van de modeketen. Of het begin?
Deze vijf basisstrategieën helpen een kledingstuk aan een nieuwe start:
- Biodegradeer organisch textiel
- Creëer nieuw leven door herontwerp en upcycling
- Recycleer textiel
- Organiseer ophalings- of terugnamesystemen
- Verleng de levensduur door hergebruik
Links
- Fedustria (Belgische federatie van de textiel-, hout- en meubelindustrie)
- Flanders DC dossier duurzaamheid
- MVO Nederland over kleding en textiel
- Fashion Revolution
- Close the Loop
- Creamoda
- Ariadne Innovation
Gepubliceerd op
10 augustus 2015Gerelateerde thema's
Circulaire economie Duurzaam aankopen Duurzaam materiaalgebruik Duurzame consumptie Duurzame keten Ecodesign Klimaatverandering Labels en certificering Mensen- en kinderrechten Nieuwe businessmodellen Veilige en gezonde werkplek Water WerkbaarheidDeel deze pagina
Gerelateerde inhoud
-
De Nederlandse textielstart-up Zillion Cycles ontwikkelt monomateriaalproducten waardoor bedrijven hun textielgebruik circulair kunnen maken. Zo wil het een nieuwe standaard zetten en de – aanzienlijke – milieu-impact van de sector verkleinen
-
Fast fashion brengt hoge milieukosten met zich mee. Nochtans zijn consumenten steeds meer milieubewust en onderzoeken tonen dat ze bereid zijn meer te betalen voor duurzame producten. Maar hoe weten ze welke merken écht duurzaam zijn?
Night Café -
Anderhalf jaar nadat hun fabriek sloot hebben de arbeiders die kleding produceren voor Specialized in El Salvador nog meer dan 600.000 euro tegoed aan onbetaalde lonen en ontslagvergoedingen.
Pay Your Workers -
Hoe ziet de toekomst van de cultuursector er volgens jou uit? OP/TIL vroeg me een visie uit te schrijven over waar natuur en cultuur elkaar ontmoeten.
-
Wij werken op verschillende niveaus om de transitie naar een duurzame economie en samenleving te
Expertise Circulaire Economie; Biodiversiteit; Sociale en duurzame ondernemingen; Onderwijs; Good Governance; -
Doorheen je leven zul je 80.000 uur aan je carrière besteden. Welk verschil je tijdens die uren maakt, daar sta je grotendeels zelf voor in. Marnix Kluiters en Mark Siegenbeek van Heukelom pleiten voor duurzame ambitie.