(Land)bouwen aan de korte keten

De Europese land- en tuinbouwers werden de voorbije jaren met heel wat nieuwe regelgeving geconfronteerd. Daar uitten ze sinds begin 2024 hun ongenoegen uit met protesten over de hele Europese Unie. Het stikstofdossier en, recenter, de Natuurherstelwet, houden grote investeringen in voor de Vlaamse boeren. Investeringen waar ze niet altijd de financiële ruimte voor hebben, aangezien ze vaak erg lage prijzen krijgen voor hun gewassen. Die prijzen blijven vaak naar beneden gaan omdat er slechts een beperkt aantal afnemers zijn voor de landbouwproducten.

Korte keten

De korte keten wordt al een tijdje naar voor geschoven als een optie om die prijzenoorlog te vermijden. Daarbij kopen consumenten lokale, seizoensgebonden voeding rechtstreeks aan bij de landbouwer. Zo kunnen die zelf hun prijs en aanbod bepalen. Sinds 2022 is het korte ketenbeleid in Vlaanderen ook ingevuld door de Strategische Visie Korte Keten, die het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, VLAM, ILVO, Steunpunt Korte Keten, Boerenbond, ABS, Groene Kring, jong ABS, Bioforum, CSA-Netwerk Vlaanderen en de Korte keten Alliantie samen uitwerkten.

Zo’n korte keten heeft heel wat voordelen: de consument wordt meer betrokken en heeft contact met de landbouwpraktijk, de producent heeft zelf zeggenschap in de prijszetting … Een goed werkend systeem kan bovendien heel wat vormen aannemen: een hoeve-automaat, een boerderijwinkel, deelnemen aan een buurderij … Ook op logistiek vlak zijn er verschillende opties: e-commerce, stadslogistiek en samenwerking tussen bedrijven. Het struikelblok? De (opstart)kosten voor de logistiek zijn erg hoog.

Meer controle voor de landbouwer

VIL, de Boerenbond en Steunpunt Korte Keten zien heel wat potentieel om dat proces logistiek te optimaliseren en te professionaliseren. Daarom nemen ze het hele proces onder de loep. Als ze de mogelijkheden van de korte keten kunnen opschalen, creëert dat voor de landbouwers namelijk toegang tot nieuwe markten. Dat kan op zijn beurt leiden tot kostenverlaging en kwaliteitsgroei, zonder de eigenheid en het lokale karakter van de korte keten te verliezen.

Samen werken de partners minstens twee pilootprojecten uit waarin ze nagaan welke processen vlotter kunnen. Daarvoor werken ze samen met 24 bedrijven en organisaties. Samen met hen bekijken ze welke stappen, die de land- en tuinbouwbedrijven nu nog zelf doen, vlotter kunnen. Denk maar aan de levering, het beheer van de webshop of zelfs de facturatie.

In een vorig VIL-project werd er een kostendaling gehaald van gemiddeld 35%. Dat ging samen met een daling van gemiddeld 60% in CO2-uitstoot en het aantal transportbewegingen. Doel is om binnen dit project gelijkaardige efficiëntiewinsten te behalen.