Willen Belgische ondernemingen duurzamer worden?

Hoe is het gesteld met de adoptie van SDG's?

"Hoe springen Belgische bedrijven en organisaties nu om met de SDGs en hoe kunnen ze dit in de toekomst (nog) meer doen?" Volgens prof. Lars Moratis van de Antwerp Management School is dit de onderzoeksvraag die aan de basis ligt van de SDG barometer. In 2016 zijn de SDG's in de meeste landen in de wereld in voege getreden. Sindsdien zijn er in heel wat landen sensibiliseringscampagnes op touw gezet om het bedrijfsleven, de overheden en de organisaties uit het maatschappelijk middenveld met de SDG's vertrouwd te maken. Dat was en is ook het geval in België en zijn gewesten en gemeenschappen. Ze zijn zelfs vertaald tot als 'good life goals' om individuele gezinnen te sensibiliseren rond duurzame levensstijlen. 

409 organisaties en bedrijven hebben de vragenlijst ingevuld van de Antwerp Management School over de mate van implementatie van de SDG's in hun werking. Deze bevraging werd georganiseerd in partnerschap met CIFAL Flanders, The Shift, VBO/FEB, VOKA, UWE, Agoria, Febelfin, Essenscia, Fevia. Op basis van hun antwoorden hebben de Antwerp Management School, samen met Louvain School of Management én de Universiteit Antwerpen de eerste Belgische SDG Barometer opgesteld. Daarvoor konden ze beroep doen op de steun van FIDO (federaal instituut voor duurzame ontwikkeling) en ING.

Ongeveer twee derden onderneemt acties ...

Ongeveer twee derden (van de 409 bedrijven en andere organisaties) zeggen dat ze actief zijn om de SDG's in hun werking te introduceren. Soms doen ze daarbij beroep op externe partners. Uit studies op internationaal niveau (Globescan 2016) zou blijken dat België relatief goed scoort. In het grootste deel van die bedrijven of organisaties is er trouwens al een persoon aangesteld om de introductie van die SDG's in goede banen te leiden. Niettemin is er ruimte voor verbetering, want ongeveer een kwart van de respondenten weet niet wat de SDG's inhouden. 

Globale uitdagingen zoals de klimaatverandering of ongelijkheid vormen de belangrijkste motivaties voor Belgische bedrijven en organisaties om de SDG's te gaan hanteren. Ook het aanzwengelen van hun innovatie en het versterken van hun concurrentiekracht zijn belangrijke motieven. Welke motivatie er ook in het spel mogen zijn, 9 op de 10 Belgische bedrijven en organisaties hebben wel de neiging om de SDG's te integreren in hun duurzaamheidsbeleid. 

Opmerkelijk is wel dat Belgische bedrijven de interne stakeholders als de belangrijkste barrière zien om effectief met SDG's aan de slag te gaan. Daarbij verwijzen respondenten naar belanghebbenden zoals de directie, de medewerkers, de aandeelhouders, enzovoort. Deze opmerkelijke vaststelling roept ook de vraag op over het draagvlak van de SDG's binnen het bedrijf of de organisatie. Daarnaast zijn er ook andere barrières, zoals de perceptie dat de SDG's geen voordelen met zich meebrengen of een gebrek aan financiële middelen. 

SDGs worden onvoldoende als een samenhangend geheel gezien

Een kleine minderheid van de respondenten beschouwt de 17 SGD's als een geheel, waarin ze allemaal even belangrijk zijn. Zo is Befimmo één van de goede leerlingen in de klas. Deze immobiliënmaatschappij gebruikt de SDG's om hun duurzaamheidsstrategie te verbeteren én om duurzaamheid in de algemene bedrijfsstrategie te integreren. Op basis van een analyse van de impact van haar kernactiviteiten op de SDG's heeft deze onderneming 15 van 17 SDG's in de algemene bedrijfsvoering opgenomen. 

Een grote meerderheid kiest enkele SDG's die zij als het meest relevant voor het eigen bedrijf of organisatie zien. Zo is SDG8 over waardig werk en economische groei niet toevallig de meest populaire. Daarmee wijst deze SDG Barometer op een fundamenteel probleem van 'rainbow washing' met het kleurenpalet van de SDG-logo's. Van bij de oorspronkelijke aanvaarding hebben de Verenigde Naties de klemtoon gelegd op het samenhangend en integrale karakter van de set van SDG's. Ook vooraanstaande duurzaamheidsdenkers, zoals prof. Wayne Visser,  waarschuwden al voor 'cherry picking', waarbij de SDG's eerder een legitimerende functie hebben, zonder dat er een transformatieve kracht van uitgaat. 

Daarmee heeft de eerste Belgische SDG barometer al direct zijn nut bewezen. Hij brengt waarschijnlijk de grootste uitdaging in kaart door aan te tonen dat het overgrote deel van de Belgische bedrijven en organisaties moeten overtuigd worden om te werken met de volledige en samenhangende set van SDG's en zich niet te snel tevreden te stellen met een selectie van een beperkt aantal die gemakkelijk te integreren zijn. 

Hoopgevend is alleszins dat 90% van de respondenten aangeeft om in de toekomst (nog) meer op de SDG's in te zetten. Een belangrijke voetnoot daarbij is wel dat ongeveer één derde van de organisaties die de SDG's nu nog niet toepassen, dit enkel in de toekomst willen doen als ze kunnen blijven gaan voor de quick wins, zoals bijvoorbeeld bijkomende vormen van recyclage. "Op zich lovenswaardige maatregelen, maar uit onze ervaring blijkt dat het veel effectiever is om de volledige set van SDG's in de algemene bedrijfsstrategie of de bestaande duurzaamheidsstrategie op te nemen, aldus prof. Valérie Swaen van Louvain School of Management. Ook prof. Luc Van Liedekerke van de Universiteit Antwerpen wil Belgische bedrijven en organisaties overtuigen van de samenhang tussen de SDG's: "Niettemin willen wij benadrukken dat het belangrijk is om met alle SDG's rekening te houden: volgens de richtlijnen van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties is de SDG 'geen honger' cruciaal om alle andere SDG's te realiseren."