De vrouw die het broeikaseffect ontdekte ... in 1856

Foote groeide op op een boerderij in Connecticut. Ze ging naar de eerste private middelbare school voor meisjes in de Verenigde Staten. Na haar schooltijd werd ze fervent activiste voor vrouwenrechten, zonder haar interesse voor wetenschap te verliezen.

Het experiment

Om het warmte-effect van de zon te bestuderen, vulde Foote glazen cilinders met verschillende gassen: CO2, waterstof en zuurstof. Die cilinders plaatste ze in de zon, waarna ze de temperatuur mat. Het CO2-gas werd beduidend warmer, en het duurde in verhouding ook een stuk langer voor het terug afkoelde. Dit werd de eerste wetenschappelijke waarneming van de kracht van CO2 om de temperatuur op aarde te veranderen, wat later de naam ‘broeikaseffect’ kreeg. Die conclusie publiceerde Foote in 1856 in het wetenschappelijk magazine American Journal of Science and Arts in het artikel ‘On the heat in the sun’s rays’. Daarin besloot Foote onder meer dat: ‘als de aarde een atmosfeer van CO2 zou hebben, de temperatuur veel hoger zou liggen en dat als, zoals sommigen veronderstellen, de concentratie in de lucht in het verleden hoger was dan nu, […] dat noodzakelijkerwijs voor een hogere temperatuur zou zorgen’.

Waarom ging de eer naar John Tyndall?

De Ierse fysicus Tyndall was al welbekend binnen de wetenschappelijke gemeenschap voor zijn werk in magnetisme en polariteit. Waarschijnlijk deed hij inspiratie op via Foote’s artikel, aangezien hij in dezelfde editie van het wetenschapsmagazine een artikel over kleurenblindheid publiceerde.

In 1861 toonde John Tyndall de absorberende aard van gassen aan, waaronder zuurstof, waterdamp en koolstofdioxide. Met behulp van een zelfontworpen spectrofotometer mat hij de infraroodabsorptie van die gassen, het broeikaseffect. Op die manier ging Tyndall de geschiedenis in als een van de grondleggers van klimaatveranderingswetenschap.

Hoewel Foote na haar experimenten in 1856 niet erg actief bleef in wetenschappelijk onderzoek, deed ze een paar jaar later wel experimenten om te kijken welke gassen statische elektriciteit konden produceren. Ze diende ook een aantal patenten in, zoals voor een thermostatisch geregeld fornuis, voordat ze in 1888 overleed. Pas aan het begin van deze eeuw werd haar naam opnieuw uit de vergetelheid gehaald.

Bronnen: euronews.com, newscientist.com