Vlamingen en klimaattransatie: ver van ons bed

Hoe denken Vlamingen over de klimaattransitie?

Universiteit Gent en Universiteit Antwerpen voerden onderzoek uit naar het draagvlak voor de klimaattransitie bij Vlaamse burgers. Een opvallende conclusie uit het rapport: “De cijfers doen vragen rijzen of de Vlaming zich voldoende bewust is van de urgentie van de klimaatproblematiek en de impact hiervan op de eigen levensstijl.”

Bijna 1500 Vlamingen namen deel aan de online bevragingen in 2022 en 2023. Daarin peilden de universiteiten naar het huidige klimaatvriendelijke gedrag, het voornemen om in de toekomst gedrag aan te passen en de mate van steun voor klimaatvriendelijke beleidsmaatregelen. Het volledige rapport lees je hier.

Weinig zorgen

2/3 van de deelnemers denkt dat er slechts een matig risico is dat klimaatverandering hen persoonlijk zal treffen. Slechts 1% geeft aan dat ze een hoge klimaatangst ervaren. Voor de meerderheid van de deelnemende Vlamingen is de klimaatproblematiek dus eerder een ver-van-mijn-bedshow.

Gedrag

Enkele voorbeelden van klimaatvriendelijk gedrag: 55% van de bevraagden legt verplaatsingen van minder dan 5 kilometer te voet of met de fiets af. 2% geeft aan dagelijks veganistisch te eten. Het onderzoek bracht ook de belangrijkste factoren die gedrag beïnvloeden in kaart: deelnemers kijken naar hoe zinvol een bepaalde actie is, de interne druk – bijvoorbeeld schuldgevoel – die ze erbij voelen, en hoe bekwaam ze zich voelen om hun gedrag aan te passen. Over het algemeen staan vrouwen en 18- tot 35-jarigen positiever ten opzichte van huidig en toekomstig klimaatvriendelijk gedrag dan mannen en oudere leeftijdsgroepen.

Draagvlak

35% van de ondervraagden heeft slechts een laag vertrouwen in de overheid, wat een klimaatvriendelijk draagvlak bij de Vlamingen niet ten goede komt. De studie stelt bovendien dat de communicatie door de overheid motiverend zou moeten zijn, maar ook daar zijn de scores aan de negatieve kant. 42% ervaart die communicatie als weinig helder en 25% als dwingend. Er is dus nog ruimte voor verbetering.

Jongeren en duurzaamheid

Hoe jongeren over duurzaamheid denken is een andere zaak. Dat onderzochten YoungWorks en Motivaction via groepsgesprekken en een online bevraging van Nederlandse jongeren van 12 tot 18 jaar. De studie verdeelt jongeren in zes categorieën: de eigenzinnige idealisten, de sociale aanpassers, de honkvaste gemakzoekers, de enthousiaste verkenners, de erkenningszoekers en de extraverte statuszoekers. Die doelgroepen bieden houvast voor iedereen die met natuur- en milieueducatie bezig is of op een andere manier met jongeren over duurzaamheidsthema’s communiceert. Hoe elke groep over duurzaamheid denkt lees je in het rapport.