Batibouw en de toekomst van duurzaam bouwen

Als we naar een duurzamere samenleving willen evolueren, kunnen we niet om de bouwsector heen. Die heeft zelf een behoorlijke voetafdruk, onder meer omdat tussen de dertig en veertig procent van alle materialen die we gebruiken, bestemd zijn voor onze bouwwerken. Daarnaast hebben de keuzes tijdens het bouwproces een langdurige impact. Verwarm je met fossielen of elektriciteit? Hoever ga je in energie-efficiëntie? Kan een gebouw een andere invulling krijgen zonder ingrijpende verbouwingen? Kunnen we materialen achteraf recupereren of recycleren?

De bouwsector zelf is volop aan de slag met zulke vragen, getuige het grote succes van de Green Deal Circulair Bouwen die dit voorjaar afrondde met 160 innovatieve projecten op de teller. Ondertussen trekken de initiatiefnemers, de OVAM en Embuild Vlaanderen, alvast de opvolger: de Werkagenda Circulair Bouwen. Ook op Batibouw voel je die aandacht voor duurzaamheid. Letterlijk; de thermostaat staat er 2 graden lager dan voorheen. Daarnaast is wegwerpplastic verbannen uit de catering en neerlegplastic  uit de vloerbekleding (er zit geen plastic in het tapijt). Maar belangrijker nog zijn de duurzame ideeën die je er kan opdoen tijdens conferenties, prijsuitreikingen en bij de exposanten. Wij kamden door Batibouw en de Green Deal, op zoek naar de knapste initiatieven en belangrijkste trends in duurzaam bouwen.

Veranderingsgericht bouwen

Zowel nieuwbouw als renovatie vergen best veel energie en materiaal. We ontwerpen dus best voor de lange termijn, hoewel de functie van een gebouw of een ruimte wel eens durft te veranderen. Met veranderingsgericht bouwen proberen we al van bij het ontwerp ruimte te laten voor nieuwe invullingen, zonder dat er daarvoor ingrijpende wijzigingen nodig zijn. Dat kan veel verschillende vormen aannemen. Brussels Airport en de Molens van Orshoven omhelzen het tijdelijke karakter in hun renovatieprojecten. Juunoo levert oplossingen om binnenruimtes flexibel in te delen, terwijl House Plus volledige modules als tijdelijke uitbreiding ziet.

De heren Schouten en Cornelis achter Furnify Home bekijken de tijdelijke invulling van gebouwen vanuit het perspectief van de gebruiker. Als jonge ondernemers hebben ze wellicht nog recente ervaring met regelmatig verhuizen van thuis, naar een kot, een eerste huurhuis … dikwijls op kleine ruimtes. Dus ontwierpen ze een meubel dat tegelijk bed, bureau en kleerkast is én gemakkelijk te demonteren is. Zo bespaar je tegelijk ruimte en kan je het meubel meerdere keren verhuizen zonder dat het aan kwaliteit verliest (we kijken naar jou, zelf-te-monteren-meubelgigant die we hier niet noemen). Furnify kon op Batibouw al op heel wat bijval rekenen.

Demonteer meer

Deze trend ligt erg dicht bij de vorige en je zou Furnify er ook bij kunnen rekenen. Maar nu ligt de focus op het hergebruik van materialen. Dat doe je uiteraard veel gemakkelijker als je ze niet hoeft uit te breken. Denk aan houten balken en bouwpanelen die makkelijk te demonteren zijn. Voel je meer voor een kliksysteem? Dan zijn er sierlijsten voor daken en zelfs hele gevels die vlot loskomen als hun taak erop zit.

Schakel de natuur in

Hout in alle vormen en maten uiteraard, maar er zijn nog zoveel meer manieren om natuurlijke materialen of zelfs de natuur zelf in te zetten bij een bouwproject. Zoals patatten. Al dan niet gekweekt op je eigen dak. En als je daar niet warm voor loopt, dan toch wel voor gras? Je kan ook klimplanten inzetten voor hun isolerend effect, zonder dat je buren daar last van hebben. Het strafst vinden we misschien nog dit idee rond moerasplanten. Die dienen tegelijk als waterzuivering, koeling, verwarming en … parking.

Maar we mogen zeker de basis niet vergeten: onze bodem. Prima bouwmateriaal, die bodem. Ook als de grond onder onze voeten gewoon blijft liggen, verdient die onze aandacht. We staan er niet genoeg bij stil hoe belangrijk en kwetsbaar een gezonde bodem is. Daar probeert Architecture Workroom Brussels verandering in te brengen, onder meer met de verhalenreeks over bodemzorgers die het voor de OVAM ontwikkelde. Dankzij dit soort verhelderende projecten kreeg Architecture Workroom dit jaar de Pioneer Award tijdens de Belgian Building Awards op Batibouw.

We kunnen nog wel even blijven doorgaan, zoveel beweegt er momenteel in bouwland. Als je dus zelf met bouwplannen zit, kijk dan zeker eens rond, want er komen elke dag duurzame ideeën bij.