Om de geleverde producten of diensten zo goed mogelijk af te stemmen op de noden van de markt is het belangrijk in elke stap van het (productie)proces rekening te houden met (de eisen van) de eindgebruikers. Zo krijgt u producten en diensten die (blijven) voldoen aan de noden van de verschillende doelgroepen. Naargelang het soort product of dienst kan u het aanbod aanpassen door de potentiële klanten te betrekken in de ontwerp- of testfase, door modulaire producten te ontwerpen, door voor elke prijsvork een oplossing te voorzien, etc.

Als organisatie eindigt uw verantwoordelijkheid niet bij het afleveren van een product of dienst. Ook nadien blijft u verantwoordelijk voor een goede werking. Door onderhoudsdiensten of nazorg aan te bieden, blijft u op de hoogte van de wensen van uw klant en kunnen mogelijke incidenten of klachten tijdig worden opgevangen. Bovendien verlengt u de levensduur van het product door voldoende en correct onderhoud en opvolging.

De term Ecodesign houdt in dat men in het ontwerp van de dienst of het product rekening houdt met alle mogelijke duurzaamheidsaspecten. Enerzijds houdt dit in dat men met duurzame materialen werkt en schadelijke stoffen vermijdt. Anderzijds beoogt Ecodesign ook een zo lang mogelijke levensduur door het product of de dienst minder afhankelijk te maken van trends en mode en zoveel mogelijk te standaardiseren. Bovendien streeft men met Ecodesign naar producten en diensten die energie-efficiënt zijn bij gebruik.

Een duurzaam producten- of dienstenaanbod houdt ook rekening met de gebruiksvriendelijkheid en het onderhoudsgemak. Producten of diensten moeten eenvoudig en intuïtief hanteerbaar zijn. Dit is mogelijk door hiermee rekening te houden bij het ontwerp en ervoor te zorgen dat er bij het gebruik een zekere tolerantiemarge is, waardoor defecten minder snel zullen voorvallen. Daarnaast moet er ook voldoende en begrijpelijke documentatie omtrent het gebruik worden voorzien, gericht op de gebruiker, in verschillende vormen gaande van klassieke handleidingen en labels tot een community waarbinnen de gebruikers ervaringen kunnen uitwisselen en informatie kunnen bekomen.

Duurzame producten en diensten zijn gericht op alle mogelijke gebruikers. Daarom is het aan te raden om reeds bij de ontwikkeling ervan rekening te houden met de toegankelijkheid van de producten of diensten voor personen met een fysieke of mentale beperking. Daarnaast dient men ook stil te staan bij gebruikers die financieel minder bedeeld zijn, b.v. door het ontwikkelen van meer eenvoudige, standaardproducten of door het voorzien van een tweedehandsservice.

Duurzame producten en diensten dienen te allen prijze de gezondheid en veiligheid van de gebruikers te vrijwaren. Daarom dient voor elk product of elke dienst een gezondheids- en veiligheidsanalyse te worden uitgevoerd waarbij wordt nagegaan welke de mogelijke risico’s zijn en hoe deze kunnen worden ondervangen. Een belangrijke bron van informatie vormen de klachten van gebruikers op basis waarvan kan worden bijgestuurd.

In de aankoop van materialen en grondstoffen dient reeds rekening te worden gehouden met de samenstelling van het materiaal of de oorsprong van de grondstoffen. Het is van groot belang dat er een aankoopstrategie en –beleid wordt ontwikkeld waarin steeds wordt afgetoetst of de aangekochte materialen voldoen aan deze duurzaamheidscriteria.

In de ontwikkelingsfase van het product of in het uittekenen van een proces zijn verschillende mogelijkheden om de milieu-impact van een product te beperken. Dit is onder meer mogelijk door te kiezen voor milieuvriendelijke materialen zonder additieven of oplosmiddelen, gecertificeerde grondstoffen, hernieuwbare of niet-schaarse materialen. Door technieken te gebruiken zoals 3D printing of geribbeld in plaats van massief materiaal, kan de hoeveelheid gebruikte grondstoffen worden beperkt.

Bij het ontwerpen van het product moet reeds rekening worden gehouden met de bestemming ervan na het gebruik, aan het einde van de levenscyclus. Door te kiezen voor recycleerbare materialen en ervoor te zorgen dat deze op een eenvoudige manier kunnen worden verwerkt en ontmanteld wordt de milieu-impact van het product beperkt. Het is ook noodzakelijk dat de gebruiker en de afvalverwerker op de hoogte zijn van deze recyclagemogelijkheden en ook worden gefaciliteerd in deze recyclage.

Door te kiezen voor herbruikbaar materiaal dat gemakkelijk van elkaar kan worden gescheiden wordt de milieu-impact van verpakkingen beperkt. Aandachtspunten hierbij zijn het vermijden van kleine onderdelen, stickers en aluminiumfolie die het sorteren en recycleren zouden kunnen bemoeilijken.

Bij het ontwerp van de verpakking dient kritisch te worden nagegaan of deze wel noodzakelijk is en indien wel, op welke manier deze zo’n laag mogelijke milieu-impact heeft. Hierbij kan worden gedacht aan geconcentreerde producten, bulkverpakkingen bij lang houdbare producten, etc. Door de verpakking te optimaliseren kan deze ook meer functionaliteiten vervullen dan enkel het product omhullen, b.v. via sensoren, qr-codes, etc.

Er dient te worden nagegaan of er specifiek nood is aan bepaalde verpakkingsvormen om de producten te transporteren. Niet alleen dient deze (bijkomende) verpakking te worden beperkt, maar moet worden geopteerd voor herbruikbare verpakking die desgevallend wordt teruggenomen bij levering.

Het optimaliseren van het gebruiksgemak van de verpakking vertrekt vanuit het standpunt van de eindgebruiker: de verpakking dient veilig en gebruiksvriendelijk te zijn, eventueel herbruikbaar.

In het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) of General Data Protection Regulation (GDPR) dient een informatieveiligheidsbeleid te worden uitgebouwd dat voldoende garanties biedt naar de betrokken personen waarvan gegevens worden verzameld. Het komt erop neer dat voor elke vorm van gegevensverzameling een grondslag dient te worden vastgesteld en de nodige maatregelen moeten worden genomen om datalekken te voorkomen en de rechten van de betrokkenen inzake raadpleging te respecteren.

Er moeten voldoende maatregelen genomen worden om klantgegevens te beschermen - los van een GDPR-beleid.

Teneinde een onderbouwde aankoopbeslissing te kunnen nemen, moet de consument voldoende worden geïnformeerd over onder meer de veiligheidsrisico’s. Hierbij moeten niet enkel de wettelijke verplichte communicatiemiddelen worden ingezet, zoals bepaalde symbolen op de verpakking of safety data sheets, maar moet men proactief alle mogelijke beschikbare informatie ontsluiten.

Als organisatie wenst men vanzelfsprekend zijn producten en diensten te verkopen; dit wil echter niet zeggen dat men ongebreidelde consumptie moet stimuleren. Door de consument te wijzen op duurzame alternatieven binnen het assortiment en door sensibilisering rond duurzaam gebruik van de producten, werkt men mee aan een duurzamer consumptiegedrag.

De consument verwacht een product dat of een dienst die aan alle noden en verwachtingen voldoet. Mocht het product of de dienst toch niet aan de verwachtingen voldoen, dient er een procedure uitgewerkt te zijn waarbij het voor de consument duidelijk is wie hij dient te contacteren en op welke manier zijn klacht of opmerking zal worden behandeld.

Leveranciers zijn vaak essentiële partners-stakeholders van organisaties, bij uitstek wanneer het om productomgevingen gaat. Daarom is het uiterst belangrijk om een vertrouwensrelatie uit te bouwen met leveranciers, zodat de wederzijdse verwachtingen en eisen gekend zijn. Als afnemer kan men zijn leveranciers sensibiliseren om duurzamer te werken via verschillende instrumenten.

In een leveranciersrelatie die gebaseerd is op wederzijds respect en vertrouwen dienen de contractvoorwaarden dit ook te weerspiegelen. De afspraken dienen dus duidelijk begrijpbaar te zijn, elke partij dient over voldoende informatie te beschikken en onbillijke clausules die het evenwicht tussen de partijen verstoren, moeten worden vermeden.

In een aankoopbeleid is het essentieel dat aankopers zich bewust zijn van de total cost of ownership en de life cycle impact van het product en zich dus niet enkel op de initiële aankoopprijs baseren. Bovendien dienen alle leveranciers op eenzelfde manier te worden beoordeeld om na te gaan of zij in aanmerking komen.

In het aankoopbeleid kunnen verschillende soorten criteria bijdragen tot meer duurzame aankopen. Allereerst zijn er bepaalde labels die men kan eisen die betrekking hebben op de oorsprong van de grondstoffen, de duurzaamheid van het productieproces of de energie-efficiëntie bij gebruik. Daarnaast dient ook aandacht worden besteed aan de arbeidsomstandigheden bij de leveranciers en de geboden garantie. Teneinde de meest aangewezen criteria te hanteren, is het aangewezen de milieu- of duurzaamheidscoördinator te betrekken bij het vaststellen en controleren ervan.

5S verwijst naar een opruimtechniek bestaande uit de stappen

Seiri (整理): Sorteren (onderscheid maken tussen wat noodzakelijk is en wat overbodig)

Seiton (整頓): Schikken (alles een vaste plaats geven)

Seisō (清掃): Schoonmaken (reinigen, maar ook verontreiniging voorkomen)

Seiketsu (清潔): Standaardiseren (vastleggen op welke manier de vorige drie stappen moeten worden gerealiseerd)

Shitsuke (躾): Standhouden of Systematiseren (controleren of de vorige vier stappen worden uitgevoerd en desgevallend bijsturen) Door deze stappen systematisch te doorlopen wordt het resultaat van het opruimen geborgd.

Bij defecten voldoen de producten of diensten niet aan de verwachtingen van de klanten of aan andere eisen. Ze veroorzaken kosten doordat er moet worden geretourneerd, opnieuw geproduceerd, etc.

Kaizen is een Japanse term die letterlijk betekent “veranderen naar beter”. Bij Kaizen gaat men processen analyseren en optimaliseren door de overbodige stappen te verwijderen en de noodzakelijke stappen op een zo efficiënt mogelijk manier aan elkaar te koppelen.

Eén van de verspillingen die in het thema Lean worden aangepakt is transport: dit houdt alle bewegingen in die mensen, materialen en producten maken in de dagelijkse werking van de organisatie. Deze bewegingen kunnen in kaart worden gebracht via spaghettidiagrammen. Transport kan tot een minimum worden beperkt door het nodige gereedschap en materiaal ter beschikking te houden op de plaats waar het noodzakelijk is, door de workflow efficiënt te organiseren, etc.

Twee andere verspillingen die met de Lean-methodiek worden aangepakt zijn Overproductie en Overprocessing.Overproductie slaat niet enkel op het te veel produceren van goederen, producten of diensten, maar ook op te snel produceren. Overprocessing slaat op het toevoegen van overbodige stappen in het productieproces of overbodige eigenschappen of features aan het eindproduct.

Voorraad die niet kan worden gebruikt of geleverd, neemt plaats in die op een andere manier kan worden gebruikt, maar houdt ook in dat deze geen inkomsten genereert. Bovendien houdt een te grote voorraad risico’s in op vlak van houdbaarheid en beschadiging van producten. Tijd die wordt besteed aan wachten, betekent verlies op vlak van inkomsten en efficiëntie. Voorraad die niet kan worden gebruikt of geleverd, neemt plaats in die op een andere manier kan worden gebruikt, maar houdt ook in dat deze geen inkomsten genereert. Bovendien houdt een te grote voorraad risico’s in op vlak van houdbaarheid en beschadiging van producten.

Een eerste stap in energie-efficiëntie is het vermijden van energieverbruik. Dit kan door b.v. toestellen uit te schakelen wanneer ze niet noodzakelijk zijn, de trap te nemen in de plaats van de lift, etc. Waar mogelijk dient dit te worden geautomatiseerd, in de andere gevallen moeten de medewerkers worden gesensibiliseerd.

Afhankelijk van de ligging en de omgeving van het gebouw, kan worden geopteerd om zelf energie op te wekken. Is dit niet mogelijk dan kan worden samengewerkt met omliggende bedrijven of organisaties.

Reeds van bij het optrekken van het gebouw of van bij de inrichting van een deel ervan, kan rekening worden gehouden met bepaalde elementen waardoor er voor de exploitatie minder energie noodzakelijk zal zijn. Aspecten waarmee rekening moet worden gehouden zijn onder meer dakhelling, compactheid, lichtinval, bedrijfsunits ten opzichte van elkaar, etc.

Een belangrijke energieverslinder is het verwarmen van de gebouwen. Door te isoleren en te kiezen voor energiezuinige installaties kan reeds heel wat energie worden bespaard. Daarnaast zorgen de correcte instellingen ervoor dat er nog minder energie wordt verbruikt.

In de mate van het mogelijke dient er te worden geopteerd om hernieuwbare energie zelf op te wekken ofwel groene energie af te nemen.

Door een gedetailleerde energieboekhouding op te maken krijgt men een inzicht in de energie-intensieve onderdelen van de organisatie. Op basis van dit overzicht kan ook worden afgewogen welke energiebesparende maatregelen de grootste impact zullen hebben.

Condensoren worden gebruikt om gasvormige producten om te zetten naar vloeistoffen. Door de condensor strategisch te plaatsen, deze proper te houden en juist in te stellen, kan er heel wat energie bespaard worden.

Ook koelruimtes zijn energie-intensieve installaties. Door de ruimtes te groeperen, deze zo compact mogelijk in te richten en te voorkomen dat via openingen koude lucht verloren gaat, kan reeds heel wat energie bespaard worden. Tevens moeten de instellingen van de koelinstallaties worden afgestemd naargelang de noden van de gekoelde producten.

Compressoren worden gebruikt om lucht samen te persen waarmee allerhande machines kunnen worden aangedreven of bestuurd. Door lekken op te sporen en te verhelpen, de instellingen te optimaliseren en waar mogelijk gebruik te maken van elektrische aandrijving, kan eveneens heel wat energie worden bespaard.

Door het piekgebruik in kaart te brengen kunnen maatregelen worden genomen om dit af te vlakken, door ofwel een aantal energieverbruikers uit te schakelen ofwel door het energieverbruik zoveel mogelijk te spreiden.

In veel productieprocessen komt restwarmte vrij. Deze kan worden gerecupereerd en hergebruikt in een ander deel van de organisatie, b.v. voor verwarming van werkplekken of warmte die noodzakelijk is in andere processen.

Energieoverschotten vormen een verliespost. Daarom is het van belang om deze overschotten zoveel mogelijk te voorkomen en indien dit niet mogelijk is deze over te brengen naar omliggende organisaties.

Het produceren van stoom om te gebruiken als aandrijving in bepaalde productieprocessen is zeer energie-intensief. Door aanpassingen aan de druk, het plaatsen van isolatie, het opvangen van condensaat, etc. kan heel wat energie worden bespaard.

Op het vlak van verlichting zijn de energiebesparende mogelijkheden zeer uitgebreid. Reeds bij het optrekken van de gebouwen kan rekening worden gehouden met lichtinval. Daarnaast bestaan er heel wat lichttechnologieën die veel zuiniger zijn dan klassieke verlichtingsmogelijkheden.

Teneinde een beleid te kunnen voeren rond waterverbruik dient men allereerst een zicht te hebben op hoeveel water er wordt verbruikt, welke processen intensief gebruik maken van water en waar er eventueel lekken zijn. Dit is mogelijk door middel van het plaatsen van tussentellers; er moeten ook regelmatig fysieke controles gebeuren om na te gaan of er nergens lekken zijn.

Afvalwater dient zoveel mogelijk te worden gezuiverd en dit bij voorkeur op een zo milieuvriendelijk mogelijke manier. Na zuivering dient te worden nagegaan of dit water nog kan worden gebruikt binnen de organisatie voor andere doeleinden, b.v. in de productie of om planten te besproeien.

Reeds bij de oprichting en inrichting van de omgeving rekening te worden gehouden met de impact die het gebouw, de parking en omliggende terreinen hebben om de omgeving.

De manier waarop de bedrijfsomgeving wordt ingericht en onderhouden, kan een grote impact hebben om de biodiversiteit. Zo kan men zelf inheemse beplantingen aanbrengen of gedeeltes van de terreinen laten verwilderen. In de omgeving aanwezige fauna kan worden aangetrokken of behouden door voldoende schuilplaatsen te voorzien zoals bijenhotels, sprokkelhout, etc.

Regenwater kan voor allerlei doeleinden worden gebruikt; door op de bedrijfsterreinen gebruik te maken van diverse opvangmogelijkheden, gaat dit regenwater niet verloren. In bepaalde gevallen is het opvangen van water reeds wettelijk verplicht.

Koelwatersystemen verbruiken – afhankelijk van het productieproces – een grote tot zeer grote hoeveelheid water. Door in deze sector de nieuwe technieken op de voet te volgen en deze te implementeren kan het waterverbruik sterk worden beperkt.

Bij het aanleggen van de parking kan rekening worden gehouden met de natuurlijke elementen die in de omgeving aanwezig zijn. Door de inrichting en beplanting hieraan aan te passen, voorkomt men een te grote milieu-impact.

Zowel in het productieproces als bij het reinigen, bestaan er veel alternatieven voor waterintensieve methoden. Zo kan men opteren voor reinigen onder hoge druk met lucht in plaats van water, gebruik maken van waterbesparende programma’s bij (vaat)wasmachines, microvezeldoeken gebruiken, etc.

Het is van belang bij de aanleg van de terreinen rekening te houden met de waterdoorlaatbaarheid van de terreinen. Immers, door voldoende insijpeling van water mogelijk te maken, voorkomt men wateroverlast. Bovendien, indien men een gedeelte van de parking niet asfalteert, dient men de aanwezige planten niet te besproeien en kan men op een andere manier in het onderhoud voorzien.

Medewerkers kunnen op verschillende manieren worden gestimuleerd om voor het woon-werkverkeer de fiets te nemen. Niet alleen door een fietsvergoeding toe te kennen, maar ook door fietsen en ondersteunend materiaal aan te bieden en acties op touw te zetten kunnen medewerkers worden gesensibiliseerd en gemobiliseerd.

Indien men gebruik maakt van bedrijfswagens, kan best worden gekozen voor zuinige en minder vervuilende wagens; een alternatief voor langere verplaatsingen is het autodelen.

De veiligheid van de medewerkers op vlak van transport kan worden verhoogd door voor hen niet enkel veilige voertuigen aan te bieden, maar ook door heb voldoende op te leiden inzake veilig rijden. Voor fietsers kan de veiligheid bevorderd worden door de terreinen op die manier in te richten dat zij niet kruisen met gemotoriseerd verkeer.

Een uitgewerkt mobiliteitsbeleid heeft aandacht voor de verplaatsingen in en rond de organisatie en het medewerkerstransport. Door dit thema beleidsmatig aan te pakken, stemt men de verschillende maatregelen op elkaar af en voorkomt men tegenstrijdigheden.

Door systematisch een overzicht bij te houden van de verschillende transportmiddelen en hun respectievelijke uitstoot, wordt het eenvoudiger om de impact van milieuvriendelijkere alternatieven te simuleren.

Door – voornamelijk het externe – transport kritisch te benaderen en beter op elkaar af te stemmen, kan men heel wat tijd en middelen besparen. Door clustering van leveringen, optimalisering van stapelen, optimaliseren van routes, etc. vermijd men ad hoc verplaatsingen.

Niet elke organisatie is even goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Echter, door de medewerkers te wijzen op de mogelijkheden en deze eventueel te faciliteren, b.v. door een pendeldienst in te leggen of proefabonnementen voor het openbaar vervoer te voorzien, kan op dit vlak veel verwezenlijkt worden.

Emissie van broeikasgassen (zoals CO2, CH4, N2O, HFC’s, PFC’s, SF6 en NF3) zorgt voor een enorme impact op het milieu; alle organisatieprocessen dienen dan ook zo te worden georganiseerd dat deze uitstoot tot een minimum wordt beperkt. Daarnaast kan geuremissie zorgen voor overlast voor de omgeving; ook hiervoor moeten de nodige preventieve maatregelen worden opgenomen.

In verschillende onderdelen van de organisatie kan geluidsoverlast worden vermeden. Door de globale inrichting van de site kritisch te bekijken vanuit dit oogpunt kan worden voorkomen dat laden en lossen overmatig lawaai veroorzaakt: vaststellen routes, specifieke verharding, groenschermen, etc. Daarnaast kan ook in de gebouwen zelf geluidsemissie tot een minimum worden beperkt door machines te isoleren, ruimtes voldoende af te sluiten, etc.

Een groot deel van de overlast en vervuiling kan worden ingeperkt door op voorhand de nodige maatregelen te nemen, zoals een ondoordringbaar vloeroppervlak op plaatsen waar schadelijke stoffen worden geladen, gelost of behandeld, of mogelijk vervuilende activiteiten kort op te volgen.

Afval vormt een potentiële bron van overlast. Door de afvalstromen te monitoren en elke afvalfractie op een gepaste manier te verwerken of af te voeren wordt de overlast tot een minimum beperkt.

Zoals bij elke vorm van overlast verdient preventief optreden de voorkeur op curatief optreden. Afval dat niet wordt geproduceerd kan ook geen overlast veroorzaken.

Onder compliance wordt verstaan het interne systeem dat wordt gehanteerd om ervoor te zorgen dat binnen de organisatie wordt gehandeld overeenkomstig wet- en regelgeving. Het belangrijkste doel hiervan is het bestrijden van corruptie en oneerlijke praktijken.

In een vlakke organisatiestructuur zullen ongeoorloofde praktijken minder kans hebben. De grotere transparantie verkleint de kans dat deze praktijken ingang kunnen vinden en brengt dergelijke zaken sneller aan het licht.

Een uitgewerkte visie en missie zorgen ervoor dat de neuzen sneller in één richting staan doordat iedereen weet welke de doelen zijn op lange termijn. Het draagvlak voor deze missie en visie kan worden vergroot door deze op te stellen samen met een representatieve groep medewerkers.

In een waardengedreven organisatie zijn de gemeenschappelijke waarden bepaald en worden deze actief beleefd en uitgedragen. Deze waarden zijn sturend in alle beslissingen die worden genomen in de organisatie.

Een leeftijdsbewust HR beleid voorziet maatregelen en mogelijkheden om alle groepen en generaties medewerkers toe te laten hun werk te combineren met hun privé-leven. Vooral voor de groeiende groep oudere werknemers moeten worden gefaciliteerd om langer aan de slag te blijven.

Binnen organisaties moet een loopbaanbeleid worden uitgewerkt waarbij medewerkers de handvaten aangereikt krijgen om hun loopbaantraject zelf in handen te nemen. Doorgroeien horizontaal of verticaal zorgt ervoor dat medewerkers binnen de organisatie blijven, maar wel een nieuwe uitdaging kunnen aangaan. Via loopbaangesprekken wordt tussentijds afgetoetst of de verwachtingen van de verschillende partijen worden ingelost.

Om de medewerkers te laten groeien in hun loopbaan is het belangrijk hen duidelijke doelstellingen aan te reiken en hen de mogelijkheid te geven de vereiste competenties te verwerven of aan te scherpen.

Medewerkers die – om allerlei redenen – de organisatie verlaten zijn een belangrijke bron van informatie voor en over de werking van de organisatie en het HR beleid. Daarnaast is het van belang om medewerkers die de organisatie verlaten op een gepaste manier te begeleiden.

Bij het verlonen van medewerkers is het van belang de nodige transparantie aan de dag te leggen; bij het bepalen van het loon dient men het gelijkheidsprincipe te hanteren en zo veel mogelijk lonen te hanteren die ook in de regio en de sector worden gehanteerd. In de verloning kan rekening worden gehouden met diverse aspecten, persoons-, team- en organisatiegebonden.

Door de nodige flexibiliteit aan de dag te leggen in de toekenning van onderbrekingsstelsels en de tijd- en plaatsgebondenheid van het werk, wordt het voor medewerkers makkelijker gemaakt hun werk en privéleven te combineren. Als organisatie kan ook de nodige steun worden geboden via het aanbieden van huishoudelijk gerelateerde diensten.

Medewerkers betrekken in een organisatie is essentieel. Deze betrokkenheid wordt gestimuleerd door de medewerkers de mogelijkheid te geven om bij bepaalde beslissingen of over bepaalde thema’s input te geven of door initiatieven van de medewerkers te ondersteunen. Positieve bekrachtiging door complimenten, beloningen, etc. bevordert deze betrokkenheid ook.

Een inclusief HR beleid is gericht op het betrekken van alle medewerkers. Aandacht gaat hierbij uit naar kansengroepen en mensen met een beperking, maar ook naar medewerkers die iets verder af staan van de dagelijkse werking, b.v. omdat ze de nachtdienst verzorgen.

Jobtevredenheid wordt in de hand gewerkt door het geven van autonomie aan de medewerkers. Laat hen voor zover de werking dit toelaat zelf het werk inplannen, de werkwijzen bepalen, etc. Ook het creëren van inzicht in de eigen bijdrage in het (productie)proces verhoogt de motivatie en tevredenheid van medewerkers.

Medewerkers de instromen in de organisatie moeten op een gepaste manier worden begeleid: zij moeten wegwijs gemaakt worden in de werking en de nodige informatie ontvangen om hen in staat te stellen hun job te doen. Nieuwkomers zijn ook een bron van informatie aangezien zij nog over een ‘frisse blik’ beschikken.

De medewerkers moeten op elk moment over de correcte en eenduidige informatie beschikken die noodzakelijk is voor het uitoefenen van hun job. Een open en transparante communicatie zowel verticaal als tussen de verschillende diensten draagt bij aan een positieve werksfeer.

Bij de selectie en rekrutering dient voorafgaandelijk te worden vastgesteld over welke competenties de nieuwe medewerker moet beschikken. Op basis hiervan moet de procedure worden aangepast. Door vacatures eerst intern open te stellen, stimuleert men de eigen medewerkers tot het aangaan van nieuwe uitdagingen; het voordeel hiervan is dat men deze kandidaten reeds kent en goed kan inschatten.

Medewerkers die een hoge werkdruk ervaren, hebben meer kans op ziekte, burn-out, etc. Als werkgever moet men zijn medewerkers sensibiliseren rond deze aspecten en actief op zoek gaan naar oplossingen om deze werkdruk te verlagen. Omgekeerd dient er ook aandacht te zijn voor werknemers die te weinig uitdaging of afwisseling hebben in hun job.

Medewerkers dienen de kans te krijgen om de nodige competenties, kennis en vaardigheden te verwerven om hun job te kunnen uitoefenen. Hiervoor dient eerst te worden vastgesteld welke competenties vereist zijn binnen de organisatie, welke er ter beschikking zijn en waar er dient te worden bijgestuurd. Opleiding en vorming dient zich niet te beperken tot vakspecifieke elementen, maar kan ook betrekking hebben op persoonlijke ontwikkeling.

Aan de medewerkers en indien noodzakelijk aan iedereen die zich in de gebouwen van de organisatie begeeft, moeten de nodige beschermingsmiddelen ter beschikking worden gesteld. Er dient ook te worden gesensibiliseerd rond het dragen en gebruiken van deze beschermingsmiddelen, zodat ongevallen worden vermeden.

Fysieke belasting van de medewerkers kan niet enkel leiden tot ziekte, maar ook tot onveilige situaties. Het is daarom belangrijk dat er preventief wordt gewerkt rond ergonomie op alle werkposten.

Als werkgever heeft men de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan het welzijn van de medewerkers. Dit doet men door een gezonde werkomgeving te creëren, maar ook door medewerkers te ondersteunen in het aannemen van een gezonde levensstijl.

Er zijn verschillende manier om aan ongevallenpreventie te doen. Allereerst kan worden nagegaan of de medewerkers mentaal en fysiek geschikt zijn om bepaalde taken uit te oefenen. Bovendien moeten alle medewerkers voldoende worden opgeleid inzake veiligheid.

Teneinde de veiligheid in en om de gebouwen van de organisatie te garanderen, dient voldoende signalisatie te worden aangebracht en moeten waar nodig veiligheidsinstructies aanwezig zijn. Daarnaast dient de infrastructuur zo te worden ingericht dat medewerkers worden gestimuleerd om veilig te handelen.

Als werkgever kunnen allerhande acties worden uitgewerkt om het welzijn en welbevinden van de medewerkers te bevorderen. Dit kan gaan van medische preventie over aanpassing van de arbeidsorganisatie in het voordeel van het welzijn van de werknemers tot acties rond pesten en grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer.

Rond het duurzaamheidsbeleid en de initiatieven die in het kader hiervan worden genomen, kan zowel proactief worden gecommuniceerd als via een jaarlijks duurzaamheidsrapport (voor bepaalde organisaties is deze rapportering verplicht). Eventueel kan dit rapport gekoppeld worden aan de jaarlijkse financiële rapportering.

Via de externe communicatie tracht men alle externe stakeholders te bereiken. Het is dan ook van belang deze niet te beperken tot één enkel communicatiemedium, maar zowel gedrukte communicatie, social media, verpakkingen, informatieborden, etc. in te schakelen. Deze communicatie dient gebaseerd te zijn op eerlijkheid en transparantie.

Ook om de medewerkers te bereiken doet men best een beroep op diverse communicatiemiddelen. Deze communicatie beoogt een tweerichtingsverkeer tot stand te brengen teneinde ook de nodige input van de medewerkers te ontvangen. Daarnaast kan men de medewerkers ondersteunen in het gebruik van de verschillende media.

Belangrijke stakeholders zijn de organisaties die opereren binnen dezelfde sector en de overkoepelende sectororganisaties. Ervaringsuitwisseling en kennisdeling via deze kanalen kan een enorme impact hebben op de organisatie.

Duurzaam handelen houdt ook in dat men de organisatie in de lokale gemeenschap integreert. Dit is mogelijk door te investeren in lokale projecten, maar ook door het lokaal netwerk te raadplegen in bepaalde beslissingstrajecten.

Ook klachten en meldingen die geen betrekking hebben op de kwaliteit van de dienstverlening of het product, dienen systematisch te worden geregistreerd, behandeld en geanalyseerd. Ze vormen een schat aan informatie voor de goede werking van de organisatie.

Teneinde de stakeholders te kunnen betrekken in de werking van de organisatie en het nemen van impactvolle beslissingen, dient men eerst een zicht te hebben op wie de stakeholders zijn, welke hun verwachtingen zijn en welke de mogelijke impact ze kunnen hebben. Deze analyse vormt de basis waarop de stakeholderdialoog kan worden gebaseerd.