Stadsmonitor maakt Vlaamse steden duurzamer

Doel en functie

De gemeente- en de stadsmonitor hebben als doel het strategische beleid van het lokaal bestuur beter te onderbouwen zodat ze hun bijdragen aan een lokale duurzame ontwikkeling kunnen bevorderen. Met de gemeente- en de stadsmonitor beschikt uw lokaal bestuur over set van 100 tot 200 indicatoren om het beleid gericht op een lokale duurzame ontwikkeling op te volgen.

Die sets van indicatoren vormen een meet-, communicatie- en leerinstrument op strategisch niveau. Beide monitoren beschrijven maatschappelijke ontwikkelingen in en om de eigen gemeente of stad. De leereffecten zitten in de opbouw van een gemeenschappelijke kijk op en discussie over de gemeente of stad. Hoewel bedoeld voor iedereen die bij de gemeentelijke of stedelijke ontwikkeling betrokken is, dienen beide monitoren in de eerste plaats voor beleidsdebatten op het niveau van de gemeenteraad, het college en het managementcomité. 

Global goals, local focus

Het bevorderen van een lokale duurzame ontwikkeling heeft een nieuwe impuls gehad door de introductie van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (Global Goals for Sustainable Development of SDGs). Steeds meer lokale besturen in Vlaanderen willen zich inzetten om deze SDGs tegen 2030 mee te helpen realiseren. Om deze mondiale doelen te realiseren, willen ze lokale acties ontplooien.

Om deze dynamiek te ondersteunen gaat VVSG in een SDG-piloottraject samen met 20 Vlaamse gemeenten na hoe zij de SDGs in het lokaal beleid kunnen integreren. Via begeleiding op maat zal VVSG samen met hen experimenten opzetten en bekijken hoe zij de SDGs kunnen inschakelen in het gemeentelijk beleid. Daarnaast worden een bijkomende 30 gemeenten op de hoogte gehouden, onder meer via een jaarlijkse SDG-bijeenkomst. Ten slotte kunnen alle Vlaamse gemeenten zich inspireren op een SDG-pagina op de VVSG-site met heel wat praktijkvoorbeelden, aanzetten tot omgevingsanalyse, inlassingen voor partijprogramma's, technieken voor gepaste burgerparticipatie, enz. 

Indicatoren voor SDGs

Met de gemeente- en de stadsmonitor beschikt uw lokaal bestuur bovendien over set van een paar honderd indicatoren om de realisatie van de SDGs op te volgen. Enkele voorbeelden illustreren de bruikbaarheid van de indicatoren uit de gemeente- en stadsmonitor voor de opvolging van de realisatie van de SDGs in de eigen gemeente of stad: indicator 'betaalbaarheid van de kinderopvang' kan u gebruiken om SDG1 (geen armoede) op te volgen,  een indicator over 'vroegtijdige schoolverlaters' kan dienst doen voor SDG4 (kwaliteitsonderwijs), de indicator 'overlevingsgraad van ondernemingen' heeft dan weer betrekking op SDG8 (waardig werk en economische groei), enz.

Meerdere indicatoren kunnen samen ingezet worden om de realisatie van één SDG op te volgen. Zo kan u bijvoorbeeld 'verkeersveiligheid voor fietsers', 'groenvoorzieningen in de buurt',  'diversiteit bij het stadspersoneel' en 'fierheid' gebruiken om de realisatie van een complexe SDG11 (duurzame steden en gemeenschappen) mee op te volgen. Omgekeerd kan het ook gebeuren dat u met één indicator meerdere SDGs kan monitoren, zoals bijvoorbeeld het geval is met indicator 'fiscale inkomens beneden een kritische grens' voor SDG1 (geen armoede) en SDG10 (ongelijkheid verminderen). 

Indicatoren voor MVO bij overheden

De indicatoren van de gemeente- en stadsmonitor brengen ook de  'maatschappelijke verantwoordelijkheid' van een gemeente- of stadsbestuur in beeld ten aanzien van de 'leefbaarheid' en/of 'duurzaamheid' van de lokale gemeenschap. Deze indicatoren wijzen op diverse dimensies van die maatschappelijke verantwoordelijkheid, zoals: armoedebestrijding, werken en ondernemen, leren en onderwijs, gezondheid en welzijn, samenleven, natuur- en milieubeheer, mobiliteit, veiligheidszorg, enz. 

Daarmee sporen deze indicatoren perfect met het aanbod van MVO Vlaanderen voor overheidsinstellingen. Op MVO Vlaanderen vindt u, ook als lokaal bestuur, verschillende instrumenten om MVO in de praktijk te brengen. De MVO-scan is een handige tool die de maatschappelijke verantwoordelijkheid van uw bestuur in kaart brengt. Aan de hand van een aantal stellingen kunt u zien hoe goed uw overheidsorganisatie scoort op verschillende MVO-thema's. Dat zijn tegelijkertijd ook thema's die belangrijk zijn voor het duurzaamheidsbeleid van een (lokale) overheid.

Bovendien zijn er tal van netwerken en adviseurs waarop u als (lokale) overheid kan beroep doen om uw beleid af te stemmen op de evoluties van de strategische omgevingsindicatoren uit de gemeente- en stadsmonitor. En op die manier kan u uw maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen en de uitdaging aangaan voor een meer duurzame ontwikkeling van de eigen samenleving.