Eigenwijs zijn is langetermijndenken

Vepa staat te boek als een van de meest duurzame kantoormeubelfabrikanten van de Lage Landen. Voorheen heette de firma ‘VepaDrentea’, na een fusie. Eerst gingen twee staalbedrijven samen in ‘Drentea’, dat meubels maakte voor werkend Nederland. Bij Vepa werkten ze meer met hout, voor schoolmeubilair bijvoorbeeld. Tijdens de corona-crisis hebben de twee bedrijven, die vlak naast elkaar liggen, zich bij elkaar gevoegd.

De samenwerking kwam niet uit de lucht vallen. “We maakten al deel uit van de ‘Fair Furniture Group’”, legt Gertjan de Kam uit. “Hout- en metaalbewerking hebben bovendien veel raakpunten, zowel wat machines als gereedschapskist betreft.”

Fair Furniture Group

De Fair Furniture Group zet in op schone, duurzame en circulaire producten. “We baseren ons op de filosofie dat we produceren voor de lokale markt in Nederland, met lokale materialen. Weet je, Drenthe is een regio gekend voor zijn landbouw. Mensen die hard werken op het land. Communicatie is misschien niet meteen hun grootste vaardigheid, maar dienstbaarheid en eerlijkheid wél. Op die leest schoeien wij.”

Waarop meteen een boude uitspraak volgt: “Onze meubels gaan niet stuk”, stelt de Kam. “Hoogstens raken ze gedateerd. Toch wordt kantoormeubilair om de zes jaar vervangen.

In mijn jonge jaren was het ondenkbaar dat je al een nieuwe televisie kocht als de vorige nog werkte. Helaas: de maatschappij is tegenwoordig goed in het vervangen van zaken die nog in prima staat zijn.

Bij Vepa vinden ze het dan ook veel interessanter om zaken te hergebruiken. “Een stalen onderstel van een zetel: dat gaat niet kapot. Waarom dan een nieuwe zetel kopen, waarvan de productie weer grondstoffen en energie kost? Ik weet dat wij Hollanders bij jullie Belgen bekend staan als zuinig - gierig zelfs! Maar dat zou je ook rationeel kunnen bekijken: kwaliteit en duurzaamheid gaan samen met zuinig zijn.”

Zuinig zijn is duurzaam

Alle Vepa-meubels worden in Nederland ontworpen en geproduceerd. “Wij zetten in op meer modulair en circulair werken. Daarom investeren we ook in herstellingen. We halen meubels uit elkaar, schuren en lakken het basismateriaal. We waarderen het op, met een likje verf bijvoorbeeld, en verlengen zo de levensduur.”

Vepa doet dus aan upcycling van meubels. Maar het gaat verder dan dat. “Zo hebben we bijvoorbeeld eens gekeken naar wat er in de afvalbak belandt. Je moet voor afval betalen, dus als je de schroothoop kan verkleinen: zoveel te beter. En we kwamen erachter dat we de meeste reststukjes nog konden recycleren. Al kon je er in eerste instantie nog geen tafelpoot van maken”, lacht de Kam.

De meubelmaker zette een traject op poten binnen de Fair Furniture Group. “Om te zien hoe we dit of dat stukje konden hergebruiken in onze eigen producten. Zo ontstond het merk Zooi, met accessoires gemaakt van afval. Het staalwerk maken we in samenwerking met een lokaal bedrijf dat putdeksels smelt. Inmiddels maken zij ook kolomplaten voor tafels, onderstellen voor stoelen,… Zo investeren we opnieuw in de eigen economie.”

Transparantie en eerlijkheid

Vepa communiceert graag over die duurzame projecten. “Zo informeren we consumenten over wat ze precies kopen, en bieden we ook inspiratie. Voorop staat transparantie en eerlijkheid in de dingen die je vertelt: we tonen waar we iets doen, hoe we dat doen,... Iedereen mag dat weten. Andere bedrijven zijn toch niet geïnteresseerd in dat werk: de focus ligt daar op distributie. Ze weten bij wijze van spreken niet eens meer hoe meubels geproduceerd worden.”

Vepa heeft die knowhow wél in huis. “We hebben fantastische werknemers, met veel diversiteit op de werkvloer. Er is jammer genoeg een tekort aan vakmensen die doorstromen uit het regulier onderwijs.”

Green Furniture Circle

“Je moet niet gewoon afwachten, maar verandering zelf initiëren”, stelt de Kam. “Zo is er de ‘Green Furniture Circle’, een projectgroep op zoek naar innovatie. Zo willen we bijvoorbeeld een biologische lijm voor spaanplaten. We voegen namelijk nooit een chemisch middel of composiet toe en helaas hebben we nog geen oplossing voor spaanplaten. Daarop definiëren we die vraag naar de buitenwereld toe - iemand moet het doen!”

De ‘Green Furniture Circle’ stond de voorbije jaren aan de bakermat van enkele opmerkelijke innovaties. “Zo hebben we een collectie van high-end stoelen en tafels die bestaan uit 100% gerecycleerd PET-materiaal. Die kwam tot stand in samenwerking met een Belgisch bedrijf. We recycleerden plastiek dat ze uit het kanaal hadden gevist met het Plastic Whale-project. Zo worden mensen ook meer bewust van alle rommel in hun omgeving.”

Most renewable material 2021

Vepa heeft sinds kort ook een HEMP-collectie. “Hennep groeit goed en kan lokaal verbouwd worden. Het is vezelachtig materiaal, waar je mooie matten van kan maken. Wij zochten naar meer toepassingen. Dankzij ons netwerk kwamen we in contact met PLANTICS, een spin-off van de Universiteit van Amsterdam. Daar maakten ze een soort hars van plantaardige bronnen. Dat product leverde, in combinatie met de hennep, prachtig materiaal op.”

Dankzij de samenwerking zijn er nu zitschalen en ruggen voor stoelen van HEMP. “Die hoeven zelfs niet meer gelakt te worden: ze zien eruit als leer. Zo hebben we 2.000 stoelen gefabriceerd uit een nieuw basismateriaal. Met deze uitvinding hebben we dit jaar ook de competitie ‘Most renewable material’ gewonnen.

Het is regionaal geoogst, volledig plantaardig en circulair. Je kan het zelfs in de grond stoppen, want dan levert het een voedingsbodem. We hebben met andere woorden materiaal uitgevonden dat een negatieve CO2-voetafdruk heeft!

Nog nooit markt gevolgd

Het verhaal van Vepa is verrijkend voor de beeldvorming rond duurzaamheid. Toch is het lang geen evidentie om aan duurzaam ondernemen te doen. “Je loopt alleen maar tegen mensen die zeggen dat het niet kan. Maar je bouwt op termijn wel aan een netwerk van nieuwsgierige mensen, en met elkaar leer je meer. Zo dachten we onlangs met DSM Keukens na over een poedercoating voor MDF-platen. Het resultaat mocht er wezen, we waren klaar voor een proefstraat, maar het was voorlopig nog te duur. Dat is nog wel zoiets: je moet de cursus ‘omgaan met teleurstellingen’ hebben gevolgd”, lacht de Kam.

Wat de toekomst brengt? “We hebben nog nooit de markt gevolgd. Maar onze eigenwijsheid heeft ons nooit in de weg gestaan. Eigenlijk is dat eigenwijs zijn langetermijndenken. Iedereen voelt aan dat duurzaamheid de enige weg vooruit is. Tot nu toe heeft die visie ons geen windeieren gelegd, en ik ben ervan overtuigd dat dat zo gaat blijven”, besluit de Kam.