Duurzame HR is zorgen voor een gezonde wisselwerking tussen mens en organisatie

Koen De Maesschalck (Colruyt Group) is in mei verkozen tot HR Manager of the Year. Laat ‘duurzame HR’ nu net het centrale thema zijn dat we met MVO Vlaanderen de voorbije maanden belichtten. De timing zat dus perfect om hem aan het woord te laten. Over zijn kijk op duurzame HR, over zijn liefde voor het bedrijf en over maatschappelijke trends.

Eerste stap binnen Colruyt

“Ik was vijftien jaar toen ik als jobstudent in 1982 mijn eerste stap zetten binnen Colruyt, één van winkelformules van Colruyt Group. Daar is de liefde voor het bedrijf gegroeid.

Vier dingen vielen mij op. Ik kwam terecht in een echt familiebedrijf, voor mij een element van duurzaamheid. Daarnaast mocht je verantwoordelijkheid opnemen. Ook al was ik vijftien jaar, ik werd wel gezien als een volwassen iemand, als able to respond. Ten derde bleek Colruyt no-nonsense te zijn. Je mag hier zijn wie je bent, met je talenten én met je schaduwen. Ook die aanvaarden ze. Als laatste is er hun zorgzaamheid. Niet alleen voor materialen, maar ook voor mensen.

Voor mij zijn dat altijd redenen geweest om hier te blijven werken.”

Geen gewoon distributiebedrijf

“Colruyt Group is een heel specifiek bedrijf, een distributiebedrijf. Toch is het ook een heel menselijk bedrijf. Mensen staan hier wel degelijk centraal. Voor mij is dat HR op een duurzame manier.

En het is geen toeval. De directie die ik vandaag leid, heet Mens en Organisatie. Ik zeg vaak wel eens lachend tegen mijn collega dat alles in dit bedrijf mens en organisatie is. Alles gaat over de mens, de medewerker in dit geval. Hij of zij heeft dromen, verwachtingen, zelfrealisaties om te bereiken, … Langs de andere kant heeft het bedrijf zijn strategische plannen en zijn ambities.

Die twee dingen komen samen en eigenlijk ontstaat er zo een wisselwerking tussen mens en organisatie. Je kunt het ook een spanningsveld noemen, wat zeer goed is voor ontwikkeling. Maar als de spanning aan een kant te groot wordt, dan krijg je problemen. Het bedrijf krijgt geen aandacht of de mens krijgt geen aandacht, en dan duiken ziektes, burn-out en depressies op, mensen vertrekken. Je moet dus zorgen voor een optimale wisselwerking.”

Betekenis VAK in vakmanschap

“Die gezonde spanning tussen mens en organisatie monitoren wij. Het is onze taak om ervoor te zorgen dat het nodige vakmanschap aanwezig is, zodat medewerkers en leidinggevenden de spanning kunnen zien en ermee om kunnen gaan. Ze bekwaam maken, dat is wat wij toevoegen aan het bedrijf.

VAK in vakmanschap vind ik trouwens een leuke woordspeling bevatten. Het gaat over Vaardigheden, Attitude en Kennis. Hierbij staat of valt voor mij veel met in relatie gaan. Op regelmatige momenten, toch wel een aantal keren per jaar, komen leidinggevenden en medewerkers samen. Dan hebben ze het voor de helft over het werk, de inhoud. De andere helft gaat over relatie. Hoe voel je je? Wat zijn je dromen? Wat zijn je verwachtingen? Waar wil je naartoe? Daar besteden we veel aandacht aan. We noemen het onze PO’s, persoonlijk onderhoud.

Daarnaast is het teamgebeuren ook heel belangrijk. Colruyt Group is een organisatie waar je iets niet alleen doet. Er zijn daarom toch wel wat teamactiviteiten om te leren hoe je met elkaar omgaat.

We trekken ook behoorlijk wat budget uit voor opleidingen en vormingen. Het gaat over 40 miljoen euro die we jaarlijks investeren. Dat is veel, welgeteld 3,6 procent van onze loonkost. We hebben opleidingen die nodig zijn om een job uit te oefenen, maar ook kennisopleidingen en veel gedragsopleidingen met aandacht voor zelfreflexie. Wie ben ik, hoe functioneer ik, wat betekent mijn gedrag naar anderen toe?”

Tevreden medewerkers

“Ik denk dat de medewerkers tevreden zijn met deze cultuur, met de zorgzaamheid en de menselijkheid. Nieuwe medewerkers vragen naar mijn aanvoelen ook nog meer feedback dan vroeger. Ik geloof daar ook ongelooflijk in.

Feedback is voor mij veelvuldig en zonder veroordelend te zijn, kunnen zeggen wat er is. Je moet de dingen onmiddellijk kunnen benoemen. Daarin hebben we nog een aantal stappen te zetten. Of het een pijnpunt is of niet, we worden of zijn een heel groot bedrijf. We bekijken nu hoe we toch nog soepel kunnen blijven werken. We mogen geen bureaucratie worden.”

Van complexiteit naar eenvoud

“Ik merk dat heel veel bedrijven en mensen zoekend zijn. Voor mij is dat ook logisch. Er zijn heel veel nieuwe dingen toegevoegd in deze samenleving. En het gaat snel. Het modewoord is change en verandering.

Maar dat betekent nog niet dat je bekwaam bent om met die verandering om te gaan. Met een fiets rijden is ook niet makkelijk, maar eens je geoefend bent, word je onbewust bekwaam. Als je die fase bereikt, gaat het vanzelf.

Dus elk ontwikkelingsproces is een weg van complexiteit naar eenvoud. Ik zie dat we in de samenleving die complexiteit met heel veel mensen samen aangaan. Zo krijgen we het gemakkelijker in ons leven. Dat stemt mij hoopvol.

Ik zie ook dat veel meer mensen als vroeger vertrekken vanuit een positief geloof, vanuit wat kan ik en niet vanuit wat kan ik niet. Het verhaal van talenten, van geloof, is ook sterk aanwezig in organisaties.”

Vier trends uitgespit

“Voor je HR-plannen maakt, moet je eens gaan kijken wat nu de grote trends zijn waar je rekening mee moet houden. We hebben er vier, telkens clusters van twee.

Gezondheid en duurzaamheid zijn voor ons een belangrijke cluster. Duurzaamheid is ondertussen mainstream geworden. Gezondheid is voor mij een trend die aan het boomen is. Daar hebben we het einde nog niet van gezien.

Een tweede trend; we ervaren de wereld dus als complex, maar ook transparanter, met al zijn voor- en nadelen.

Een derde trend is diversiteit en polariteit. Die moet nog volgroeien, maar de polariteit zien we zeker wel. Langs de ene kant heb je bijvoorbeeld een festival als Tomorrowland waar mensen uit gans de wereld verbroederen. Een paar duizend kilometer verder heb je IS die verschrikkelijke dingen doet. De polariteit is zeer groot.

Een vierde trend is dat we het niet meer alleen kunnen doen. We hebben elkaar nodig, dus ontstaan er partnerships. In Gent heb je bijvoorbeeld mensen die eten maken voor elkaar, er zijn ruilbeurzen, er is de peer-to-peer economie.”

Gezondheid vanuit ervaring

“We doen veel rond gezonde voeding, waar we toch een distributeur van zijn. Met heel de directie zijn we in de ervaring gegaan, echt typisch Colruyt Group.

We volgden een gezondheidskuur van een week, waarbij we suikerloos moesten leven, buiten dan de natuurlijke suikers die in fruit en groenten zitten. We aten ook geen koolhydraten meer. We moesten ons lichaam in overlevingsmodus laten gaan, om zo de opgeslagen afvalstoffen te laten verwijderen.De energie die vrijkwam was fenomenaal. Ik heb nog nooit zo snel gelopen als toen. Dat is maar één voorbeeldje.

We doen ook dingen rond de gezondheid van medewerkers door te zorgen voor beweging, maar ook met programma’s als restart to work. We willen mensen die langdurig ziek zijn helpen om terug aan de slag te gaan.

Stress aanpakken is een ander voorbeeld. Samen met Biorix, een Leuvense spin-off, deden we een studie. Zij ontwikkelden een app om stress te meten aan de hand van een hartslag en ademhaling. We hebben onze mensen aan de kassa daarmee uitgerust om te zien wat hun stressmomenten waren. Stress kan gezond zijn, maar wanneer ervaren ze negatieve stress?

Daarnaast hebben we ook programma’s rond de gezonde geest in een gezond lichaam, zoals cursussen mindfullness en bio-energie. Voor gezondheid is een hele dienst verantwoordelijk.”

Duizendste fiets overhandigd

“Bij Colruyt Group hebben we twee soorten mobiliteit. Je hebt goederenmobiliteit en personenmobiliteit.

Bij de eerste zorgen we ervoor dat we altijd met volle vrachtwagens naar de winkels rijden. Dat betekent dat we van elk product het gewicht en volume kennen, zodat we de puzzel kunnen samenstellen. We investeren in aardgas, stille opleggers en heftrucks die rijden op waterstof.

Onze medewerkers stimuleren we om zoveel mogelijk met de fiets te komen of met een alternatief voor de wagen. Een vijfduizend mensen komen met een alternatief vervoermiddel werken, waarvan  ruim 3000  duizend een bedrijfsfiets hebben. Vorig jaar overhandigde ik de duizendste elektrische fiets en aan het station van Halle staan er een honderdtal pendelfietsen. Daarnaast hebben we ook elektrische scooters en zetten we in op carpoolen. De bedrijfswagens zijn duurzamer geworden, waaronder er driehonderd rijden op aardgas.”

Nieuwe uitdaging wacht

“Sinds 2008 doe ik deze functie. Nog een paar maanden en dan ga ik terug iets anders doen.

Ik begon in 1982 in de magazijnen, gaf daarna een achttal jaar het milieuprogramma vorm, was twee jaar gerant en ik was verantwoordelijk voor personeelszaken. Daarna zette ik de stap naar public affairs tot ik deze job aannam. Nu wordt het communicatie. Hoe kunnen wij als mensen elkaar nog beter begrijpen en met elkaar omgaan? Daarmee ga ik mij bezighouden.

Ik vind het ongelooflijk dat ik dit pad heb kunnen afleggen binnen Colruyt Group. Maar het is een win-win voor zowel medewerkers als het bedrijf. Het bedrijf heeft het voordeel dat iemand zich ontwikkelt, want de jobrotatie gebruiken we hier als het ontwikkelingsinstrument. Zelf kun je trainingen volgen.

Die jobrotatie is voor mij een nieuwe context aangereikt krijgen. Ik moet telkens weer mijn plan trekken. Zo heb ik veel nieuwe dingen van mezelf leren ontdekken. Ik wist niet dat ik bepaalde dingen kon.

Dat ik als HR-manager in de prijzen viel? Dat vond ik een hele eer. Ik ben daar heel dankbaar voor om twee redenen. In eerste instantie voor het bedrijf, omdat het personeelsbeleid als waardevol gezien wordt. Ten tweede omdat ik een erkenning kreeg. Ik ben met heel mijn team naar de uitreiking geweest en dat was een fantastische avond. Daar ga ik altijd met veel plezier op terugkijken.”